Sprawiedliwy Strasburg

Masz taką sprawę, która według ciebie nie została właściwie rozpatrzona przez sąd? Podpowiadamy ci, jak wykorzystać ostatnią szansę na sprawiedliwość, której szukasz, czyli Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu. Musisz jednak wiedzieć, z jaką skargą jest sens tam się udać.

Na władzę, nie na sąsiada

Do Strasburga można poskarżyć się na decyzję sądu, policji, prezydenta, ministra, wójta, ale nie można się skarżyć na uciążliwego sąsiada, stronniczego szefa, prezesa spółdzielni, organizacji związkowej, władz spółki czy stowarzyszenia.

Europejski Trybunał Praw Człowieka zajmuje się rozpoznawaniem spraw, które należą do %07kompetencji władz publicznych, a więc organów władzy i administracji państwowej lub samorządowej, wymiaru sprawiedliwości i organów ścigania; innych instytucji i organizacji tylko wówczas, gdy one wykonują zadania zlecone w zakresie administracji państwowej.

Pamiętaj - w Strasburgu nie wystarczy argument: "polskim sądom już nie wierzę, wolę, żeby od razu sędziowie Trybunału zajęli się moją krzywdą".

Chodzi o prawa człowieka

Odkąd Polska poddała się jurysdykcji tego międzynarodowego sądu (1 maja 1993 r.), z naszego kraju do Strasburga trafia coraz więcej skarg, ale najczęściej chybionych, bez szans na powodzenie z powodu oczywistych błędów formalnych. Nie idziemy bowiem tam z każdym problemem, nawet dla nas bardzo ważnym i bardzo krzywdzącym.

W skardze trzeba wykazać, jakie - konkretnie - prawa człowieka zostały naruszone. Co więcej, naruszenie to musi dotyczyć bezpośrednio osoby skarżącej.

W Strasburgu odrzucone są także te skargi, które dotyczą wydarzeń i decyzji z odległej przeszłości, sprzed 1 maja 1993 roku lub niemające nic wspólnego z prawami i wolnościami zagwarantowanymi w Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz protokołach dodatkowych.

Nie można przysięgać przed tym Trybunałem, że w Polsce zapadł wyrok niesprawiedliwy, sędziowie nie wzięli pod uwagę wszystkich dowodów, rzeczoznawcy byli nierzetelni, a świadek kłamał. Przy takich argumentach będziemy bez szans na to, by Wielka Izba choć spojrzała na nasz problem.

Przyjęli sprawę - wygrasz

Na wokandę trafiają więc nieliczne i dobrze uzasadnione sprawy. Ze statystyk wynika natomiast, że jeśli już trafią do Strasburga, osoby występujące przeciwko własnemu krajowi przeważnie sprawę wygrywają. Lecz od momentu rozpoczęcia procedury do rozstrzygnięcia upływa nieraz 6 lat.

Jak często skarżymy się do Trybunału? W 1997 r. zarejestrowano tam 430 polskich skarg, natomiast w ubiegłym roku już 4.986 skierowano do rozpatrzenia. W tym roku będzie ich jeszcze więcej, bo zaczynamy je wysyłać masowo.

Podpowiadamy, w jaki sposób możesz poskarżyć się do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu
Językami urzędowymi Trybunału są angielski i francuski, ale skargę do Strasburga piszemy w języku polskim i dołączamy dokumenty napisane także w języku polskim. Nie ma obowiązku tłumaczenia ich na jakikolwiek język obcy.

Piszemy wprost do Trybunału. Skargi mogą być wnoszone drogą pocztową. Nie ma potrzeby osobistego stawiennictwa w Strasburgu i ustnego przedstawiania swojego problemu.

Skargę można napisać odręcznie. Kartek nie należy zszywać, sklejać taśmą ani nie oprawiać korespondencji czy dokumentów przesyłanych do Trybunału. Wszystkie kartki trzeba tylko ponumerować w kolejności.

Formularz skargi można pobrać ze strony internetowej Europejskiego Trybunału Praw Człowieka: www.echr.coe.int lub ze strony internetowej Biura Informacji Rady Europy w Warszawie:

Po przyjęciu skargi Trybunał koresponduje z rządem w języku urzędowym Trybunału - po angielsku lub francusku. W tych językach przesyłana jest od tego momentu korespondencja i publikowane są orzeczenia Trybunału.

4.986 - tyle skarg do rozpatrzenia skierowali Polacy do Trybunału w Strasburgu w 2009 r. Trybunał wydał 133 orzeczenia; w 123 stwierdzono naruszenie Konwencji

Pamiętaj, że skarga...
* nie może być anonimowa
* nie może być nieuzasadniona
* nie może być rozpatrywana wcześniej przez Trybunał lub inny organ międzynarodowy
* może dotyczyć tej samej sprawy, lecz musi zawierać nowe elementy dowodowe
* najpierw Trybunał zbada, czy skarga nie jest błaha lub bezzasadna

Uwaga: Gdy nadejdzie odpowiedź
Wysłałeś skargę do Strasburga i czekasz. Któregoś dnia - przychodzi odpowiedź. W odpowiedzi na pierwszy list lub formularz skargi Kancelaria Trybunału informuje o założeniu akt sprawy. Na

wskazany numer tych akt na-leży powoływać się w dalszej korespondencji. W tym też momencie osoba skarżąca może być poproszona o przedstawienie dodatkowych in-formacji, dokumentów, wyjaśnienia szczegółów dotyczących skargi. Wszelkie opóźnienia w odpowiedziach bądź brak odpowiedzi mogą zostać uznane za przejaw braku zainteresowania kontynuacją postępowania przed Trybunałem.

W początkowym etapie postępowanie przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka jest wyłącznie pisemne. Jeżeli osoba skarżąca się nie życzy sobie ujawnienia tożsamości, musi o tym poinformować Strasburg oraz wskazać przyczyny odstąpienia od zasady jawności w postępowaniu przed Trybunałem. Zgoda na zachowanie anonimowości wydawana jest w wyjątkowych i należycie uzasadnionych wypadkach.

Pamiętaj!

Prezes Wysokiej Izby może przyznać - na wniosek osoby składającej skargę lub z włas-nej inicjatywy - bezpłatną pomoc prawną.

Ważne! O jakie prawa chodzi?

Europejski Trybunał Praw Człowieka jest sądem międzynarodowym, powołanym do rozpatrywania skarg dotyczących naruszenia praw zagwarantowanych w Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz protokołach dodatkowych. Przed podjęciem decyzji o wysłaniu skargi do Strasburga należy uważnie zapoznać się z treścią tego dokumentu, bo Trybunał nie zajmuje się wszystkimi problemami, nieszczęściami i krzywdami, jakie mogą dotknąć człowieka, a tylko tymi, które są tam zapisane.

Najważniejsze sprawy, jakimi zajmuje się Trybunał:
Art. 2
Prawo do życia
1. Prawo każdego człowieka do życia jest chronione przez ustawę. Nikt nie może być umyślnie pozbawiony życia, wyjąwszy przypadki wykonania wyroku sądowego, skazującego za przestępstwo (...).
Art. 3
Zakaz tortur
Nikt nie może być poddany torturom ani nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu.
Art. 4
Zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej
1. Nikt nie może być trzymany w niewoli lub w poddaństwie.
2. Nikt nie może być zmuszony do świadczenia pracy przymusowej lub obowiązkowej. (...)
Art. 5
Prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego
1. Każdy ma prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego. Nikt nie może być pozbawiony wolności, z wyjątkiem (...):
a) zgodnego z prawem pozbawienia wolności w wyniku skazania przez właściwy sąd.
Art. 6
Prawo do rzetelnego procesu sądowego
Art. 8
Prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego
Art. 9
Wolność myśli, sumienia i wyznania

Wiedz, że... Prawnik podpowie

Warszawskie Biuro Informacji Rady Europy promuje walkę z dyskryminacją, ksenofobią i nietolerancją, na co dzień popularyzuje w Polsce działania Rady Europy na rzecz ochrony praw człowieka i rządów prawa. Służy radą również w sprawie skarg kierowanych do Strasburga.

Prawnik Biura podpowie, co robić, by skarga była skuteczna i jakie są szanse na pomyślne załatwienie sprawy. Udzieli informacji na temat Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Jednak nie napisze za nas tej skargi, ani nie będzie jej wspierał przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka.

Uwaga!
Możemy jednak liczyć na podpowiedzi o:
- warunkach dopuszczalności wnoszenia indywidualnych skarg do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
- zasadach funkcjonowania, orzecznictwie i obowiązujących procedurach Trybunału
- krajowych środkach odwoławczych, które muszą być wykorzystane przed skierowaniem skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Pamiętaj jednak, że:

- udzielone informacje nie mogą być traktowane jako porady prawne. Nie przesądzają o zasadności przedstawionej skargi.

Informacje udzielane są:
- telefonicznie - od poniedziałku do czwartku w godz. 14-17
- osobiście - są to spotkania po uprzednim uzgodnieniu terminu

Kontakt:
Biuro Informacji
Rady Europy
al. Niepodległości 22
02-653 Warszawa
tel.: 48 22 845 20 84, 853 57 73
faks: 48 22 853 57 74

e-mail: [email protected]